این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیته اخلاق درانتشار (COPE) است و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، s_sharbaty@yahoo.com
چکیده: (499 مشاهده)
پیشینه و مبانی نظری پژوهش: خلیج گرگان یگانه خلیج ایران در کرانههای جنوبی دریای کاسپی است که در چند دهه گذشته به سبب کاهش تراز آب دریای کاسپی با خطر خشکیزدگی روبهرو گردیده است. تردیدی نیست که آنچه در دریای کاسپی درحال وقوع میباشد بخشی از رفتار طبیعی اقلیم بهواسطه گرمایش کره زمین است که کنشگریهای انسانی به آن شتاب بخشیده است. باوجود تلاشهای صورت گرفته از سوی جامعه علمی کشور برای توجیه برنامه سازگاری گام به گام با دگرگونیهای اقلیمی در خلیج گرگان، همچنان تلاشهای انجام شده بر پایه شیوههای مقابلهای با روند رو به کاهش تراز دریا و احیای خلیج گرگان قرار گرفته است. ازاینرو نیاز بود تا به نحوی نسبت به اثرات کاهش تراز آب بر خلیج گرگان و به ویژه بنادر، اسکلهها و لنگرگاههای آن که روزگاری در کرانههای خلیج و حوزه تاثیر آن برقرار بوده است، پژوهشی به عمل آید. ازدیگرسو، به سبب نبود دادههای علمی و تاریخی نسبت به بررسی ابنیه دریایی خلیج گرگان از آغاز دوره سرد یخبندان کوچک تا به امروز همت گذارده شده است. روششناسی:روش پژوهش توصیفی و تحلیلی و اسنادی است و استناد به منابع دست اول و مکاتبات تاریخی در اولویت قرار گرفته است. در این پژوهش از یافتههای علمی ترازسنجی برای انطباق با دادهها و گفتههای تاریخی استفاده گردید. یافتهها: برپایه بررسیهای انجام شده در 700 سال گذشته در کرانهها و حوزه تاثیر خلیج گرگان ابنیه دریایی همچون بندرِ نیممردان، بندرِ قرهتپه (بهشهر)، بندرِ شاهکیله، بندرِ گرادوین، اسکله قدیم گز و بندرِ جدید گز، لنگرگاهِ باغو، اسکله قرهسو، بندرِ شاه و بندرِ ترکمن، بندرِ گمیشان، اسکله خواجهنفس و بندرِ جدید خواجهنفس، اسکله آشور کوچک و بندرگاهِ آشور بزرگ برقرار بوده است. امروزه از تمامی بنادر، اسکلهها و لنگرگاههای یاد شده تنها بقایای گز، ترکمن، خوجهنفس و آشور کوچک برقرار بوده و مابقی به سبب کاهش تراز آب و خشکیزدگی رفتهرفته از برگههای تاریخ رو به فراموشی سپرده شده است. نتیجهگیری: با نگاه به پژوهشهای انجام شده درباره آینده تراز آب دریای کاسپی و گمانهها برای ادامه کاهش تراز آب دریا در یک سده پیشرو، امید است مسئولین و جامعه علمی نسبت به تغییر رویه درباره رویارویی با مشکلات خلیج گرگان با سرلوحه قرار دادن از وقایع تاریخی و همچنین با اجرای برنامه سازگاری گام به گام با طبیعت در خلیج گرگان از هدر رفت سرمایه کشور و ایجاد فرصتهای اقتصادی و اکولوژیکی سازگار و پایدار اقدام نمایند.
sharbaty S. Studying the Gorgan Bay ports from the beginning of the Little Ice Age to the present day. Journal of Oceanography 2024; 14 (56) :115-127 URL: http://joc.inio.ac.ir/article-1-1787-fa.html
شربتی سعید. بررسی آثار افت و خیز تراز دریای کاسپی بر بنادر خلیج گرگان از آغاز عصر یخبندان کوچک تا به امروز. اقیانوس شناسی. 1402; 14 (56) :115-127
.jpg)
