---

هدف از مطالعه حاضر تعیین غلظت ۱۵ عنصر و فلز سنگین آلومینیم، کادمیم، کروم، مس، نیکل، سرب، استرانسیم، سیلیسیم، آرسنیک، آنتیموان، کبالت، منگنز، مولیبدن، آهن و روی در بافت های خوراکی (عضله و گناد) و غیرخوراکی (کبد، کلیه و پوست) ماهی کلمه دریای خزر (Rutilus rutilus caspicus)، در سواحل استان گیلان بود. ۶۵ قطعه ماهی از سه منطقه آستارا، انزلی و کیاشهر بین سال های ۹۷-۱۳۹۶ صید شد. پس از هضم شیمیایی نمونه ها، غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمی ICP-OES مدلPerkinElmer Optima ۸۳۰۰  و با استفاده از محلول استانداردGeostats  استرالیا مورد سنجش قرار گرفت. میانگین غلظت فلزات آلومینیم، آرسنیک، کروم، مس، آهن، منگنز، آنتیموان، سیلیسیم، استرانسیم و روی به ترتیب ۰۰۷/۱، ۳/۰، ۳۳/۰، ۲۱/۲، ۷۸/۱۲، ۵۷/۰، ۷۸/۰، ۲۶/۱، ۹۷/۱ و ۵/۱۱ میکروگرم بر گرم به دست آمد. غلظت کادمیم، کبالت، مولیبدن، نیکل و سرب کمتر از حد قابل تشخیص دستگاه بود. به غیر از غلظت آهن که بین بافت های مختلف دارای اختلاف معنی داری بود (۰۵/۰>p)، غلظت سایر فلزات اختلاف معنی داری بین بافت ها نداشتند (۰۵/۰<p). شاخص انتخابی فلز (MSI) به صورت آهن > روی > مس > استرونسیوم > سیلیسیم > آلومینیم > آنتیموان > منگنز > کروم > آرسنیک به دست آمد. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین غلظت برخی از فلزات با یکدیگر و برخی از بافت ها با یکدیگر رابطه مستقیم و غیر مستقیم معنی دار وجود دارد (۰۵/۰>p). نتایج حاصل از مقایسه غلظت فلزات با استاندارد های جهانی نشان داد بافت عضله ماهی کلمه برای مصرف کنندگان از سلامت نسبی برخوردار است، که اگر میزان آلودگی فلزات در محیط کنترل و کاهش نیابد احتمال افزایش غلظت فلزات سنگین در بافت این ماهی وجود دارد. لذا پیشنهاد می شود سیاست گذاران ملی و استانی بخصوص سازمان حفاظت از محیط زیست نظارت بیشتری بر فعالیت های صنعتی و کشاورزی که از اصلی ترین راه های ورود آلاینده ها به محیط آبی به حساب می آید داشته باشند و تدابیر مناسب تری برای رعایت استاندارد های زیست محیطی اتخاذ نمایند.