این مطالعه با هدف مقایسه نتایج آزمون‌های یک و چند‌متغیره در تعیین روابط بین رده‌های غالب کف‌زیان و پارامترهای محیطی در حوضه‌ی ایرانی دریای خزر در سال 1388 انجام شد. تعداد 160 نمونه طی چهار فصل در 8 نیم خط در اعماق 5 تا 100 متر جمع آوری گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در فصول مختلف رده‌ی پرتاران بالاترین سهم جمعیتی را در بین رده‌های غالب کفزیان (پرتاران، کم تاران و سخت‌پوستان) دارا بود. این مطالعه همچنین نشان داد که در میان آزمون‌های مختلف یک و چند متغیره نتایج حاصل از آزمون تناظر متعارف کننده (CCA) با شواهد و قوانین بوم‌شناختی بیشتر منطبق بوده است. این آزمون نشان داد که بین تراکم پرتاران و کل مواد آلی رسوبات )(TOM، رسوبات رس-گلی ارتباط منفی وتراکم رده کم‌تاران با TOM ارتباط مثبت و با درصد اشباعیت اکسیژن (DO%) ارتباط منفی وجود داشت. غالب بودن تراکم جنس Streblospio از خانواده‌ی Spionidae از پرتاران رسوب خوار و نیز جمعیت زیاد کم‌تاران در تجمعات کف‌زیان همراه با بالابودن مواد آلی رسوب شاهدی بر بالا بودن سطح تروفیکی بوم‌سامانه بوده است.