این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیته اخلاق درانتشار (COPE) است و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ، mousavi.nadushan@gmail.com
چکیده: (153 مشاهده)
پیشینه و اهداف:دریاچه تار در ارتفاع 3230 متری از سطح دریا ودرمیان کوه هایی قرار گرفته است که از سطح دریاچه بین 50 تا 500 متر ارتفاع دارند. وجود این ارتفاعات در کنار یکدیگر بدون آنکه دره‌ای آن را شکافته باشد موجب پیدایش گودالی شده است که دریاچه تار در آن قرار گرفته است. زوپلانکتون های سخت پوست و بویژه کلادوسرا نقش مهمی را در اکثر دریاچه های آب شیرین برعهده دارند و به دلیل حساسیت به تغییرات محیطی در گروه شاخص های زیستی مهم برای ارزیابی کیفیت آب و سلامت اکوسیستم مورد توجه قرار گرفته‌اند. لذا این مطالعه در خصوص شناسایی، معرفی، مطالعه ساختار، تنوع و بوم‌شناسی گونه‌های مختلف سخت پوستان کوچک در دریاچه کوهستانی تار انجام شد. روش‌ها:در این تحقیق نمونه برداری در امتداد سه ایستگاه به صورت ماهانه بین فروردین تا شهریور1400 انجام شد و پارامترهای محیطی شامل دمای آب، pH، هدایت الکتریکی (EC)، و اکسیژن محلول (DO) در محل اندازه گیری شدند. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل کمی، در هر نمونه برداری زوپلانکتون ها با فیلتراسیون 100 لیتر آب توسط تور پلانکتون 100 میکرون جمع آوری گردیدند. یافته‌ها: در دریاچه تار و طی ماه های مورد مطالعه، مقادیر اکسیژن محلول (DO) بالا بود و بالاترین مقدار در ماه فروردین به حداکثر 13 میلی‌گرم در لیتر رسید. مقادیر pH در طول دوره بررسی بین 23/7 تا 3/8 متغیر بود که نشان می دهد مقادیر قلیایی و دامنه کم تغییرات تحت تأثیر ذوب برف و زمین‌شناسی محیط اطراف قرار دارد. این در حالی است که مقادیر و الگوی فصلی پارامترهای محیطی در محدوده دامنه پارامترهای دریاچه های الیگوتروفیک قرار دارد. همچنین در دریاچه تارطی ماه های بدون یخبندان، سه گونه دافنی وچهار گونه سیکلوپویید شناسایی شدند. Daphnia laevisوDaphnia ambiguaبه‌عنوان رایج‌ترین و فراوان‌ترین گونه‌های سخت پوستان ثبت‌شده شناخته شدند. گونه های سیکلوپویید شناساسایی شده عبارت بودند از: Cyclops scutifer، Cyclops latipes، Cyclops venustus و Cyclops exilis. در جامعه‌ی سخت‌پوستان دریاچه تار، فراوانی کوپه پودهای بالغ سیکلوپوئید بمراتب کمتر از فراوانی کلادوسرا بود (43 عدد در متر مکعب)، و علیرغم غالبیت کلادوسرا، میانگین تراکم جمعیت گونه های دافنی به حداکثر480 عدد در متر مکعب رسید که در محدوده تراکم کلادوسرا در دریاچه های کوهستانی الیگوتروفیک است. همچنین نتایج نشان داد دریاچه تار یک دریاچه تیپیک کلادوسر- کوپه پود و به شکل خاص دریاچه تیپیک دافنی- سیکلوپس است که در آن ماهی‌های پلانکتون‌خوار حضور ندارند. نتیجه‌گیری: در این دریاچه کوچک و دورافتاده، بیشتر عواملی که می‌توانند بر حضور و توزیع زئوپلانکتون‌ها تأثیر بگذارند، از نظر زمانی متغیر و غیرقابل پیش‌بینی هستند. نتایج مربوط به ترکیب سخت پوستان کلادوسر و کوپه پود مشتمل بر اولین ثبت گونه های Daphnia laevis،Daphnia ambigua،Daphnia roseaCyclops scutifer، Cyclops latipes، Cyclops venustus و Cyclops exilis در ایران، و نقش مهمی که دریاچه های خاص کوهستانی می‌توانند به‌عنوان ذخایر تنوع زیستی آبی ایفا کنند،را روشن ساخت. در نهایت بنظر می رسد این دریاچه های طبیعی، کهن و منحصر به فرد نیازمند تلاش‌های بیشتری در زمینه تحقیق و پایش، از جمله مطالعات مرتبط با مهاجرت های عمودی و مکانیسم‌های تطبیقی جوامع سخت پوستان در دوره های یخبندان هستند.
.jpg)
