|
شواهدی از یک اقیانوس حلقوی دیرینه پیرامون خرده قاره ایران مرکزی
|
عزیزالله تاج ور   |
| دانشگاه دریانوردی چابهار ، tajvar@cmu.ac.ir |
|
|
چکیده: (1152 مشاهده) |
مجموعه‌های افیولیتی به عنوان بقایای سنگ‌کره اقیانوسی تعبیر می‌شوند که پس از زوال اقیانوس‌ها، بر روی لبه قاره‌ها جایگزین شده‌اند. افیولیت‌های ایران، به عنوان بقایای ناشی از بسته شدن اقیانوس تتیس (یا نئوتتیس) و سرشاخه‌های آن در دو منطقه برونزد دارند: 1) افیولیت‌های هم روند با کوهزاد زاگرس، و 2) مجموعه‌های افیولیتی پیرامون خرده قاره ایران مرکزی. مقایسه این دو مجموعه افیولیتی حاکی از آن است که تفاوت‌های آشکاری با یکدیگر دارند. از این‌رو، به منظور رسیدن به محیط زمین‌ساختی شکل‌گیری آنها، ابتدا ویژگی‌های زمین‌شناسی، سنگ‌شناسی، زمین‌شیمیایی و سن این مجموعه‌های سنگی بررسی و با یکدیگر مقایسه شد. سپس برای تفکیک مرز دو مجموعه افیولیتی مورد اشاره، پیمایش‌های صحرایی انجام و نقشه‌های زمین‌شناسی منطقه تهیه گردید. بر اساس نتایج، مجموعه افیولیت‌های پیرامون خرده قاره ایران مرکزی شامل افیولیت‌های سبزوار در شمال، افیولیت‌های نائین - دهشیر- بافت در غرب، افیولیت‌های کهنوج در جنوب غربی، افیولیت‌های مکران در جنوب و نوار افیولیتی تربت حیدریه – چهل کوره در شرق این خرده قاره، ویژگی‌های مشترک زیادی داشته و در محیط زمین‌ساختی یکسانی شکل گرفته‌اند. همچنین این مجموعه‌های افیولیتی تفاوت‌های بنیادین با افیولیت‌های زاگرس داشته و در زمان متفاوتی شکل گرفته‌اند.افیولیت‌های پیرامون خرده قاره ایران مرکزی بقایایی از سنگ‌کره‌ی اقیانوسی هستند که در نتیجه‌ی باز شدن یک حوضه کششی بین دو بلوک قاره‌ای و گسترش آن به یک باریکه اقیانوسی درون قاره‌ای به عنوان شاخه‌ای از ابراقیانوس تتیس شکل گرفته‌اند. این حوضه‌ی اقیانوسی حلقوی شکل در اواخر دوران دوم زمین‌شناسی (اواخر مزوزوئیک) وجود داشته و در نتیجه‌ی بسته شدن آن، این مجموعه‌های افیولیتی شکل گرفته‌اند. |
|
| واژه‌های کلیدی: افیولیت، سنگ‌کره اقیانوسی، اقیانوس حلقوی، تتیس، خرده قاره ایران مرکزی |
|
|
متن کامل [PDF 1771 kb]
(521 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
زمين شناسی دريا
دریافت: 1402/11/9 | ویرایش نهایی: 1402/12/28 | پذیرش: 1402/12/28 | انتشار الکترونیک: 1402/12/28
|
|
|
|
|
|
