گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس ، ghasempm@modares.ac.ir
چکیده: (2241 مشاهده)
پیشینه و اهداف:پرندگان همواره در چرخه‌های مختلف بوم‌سازگان حائز اهمیت فراوان بوده‌اند. در این میان میزان میکروپلاستیک‌ها در محیط‌های دریایی به طور افزاینده‌ای در حال ازیاد است. در سالیان اخیر به دلیل ورود زباله‌های پلاستیکی به محیط زیست، انواع قطعات از جمله فیبر، فرگمنت، فیلم و سایر قطعات در اندازه‌های مختلف به اشتباه به جای غذا یا به‌صورت تصادفی توسط پرندگان بلعیده می‌شوند. این قطعات به دلیل غیر قابل هضم بودن باعث مسدود شدن مجرای گوارشی، کاهش حجم مفید دستگاه گوارش، خفگی و در مواردی منجر به مرگ جانور می‌شود. تحقیق حاضر برای اولین بار به بررسی مشاهدات میکروپلاستیک در پرنده آبزی خوتکای معمولی حوضه جنوبی دریای خزر پرداخته است. فراوانی، نوع، اندازه، شکل و رنگ میکروپلاستیک‌ها در محتویات معده این اردک وحشی بررسی شد. روش‌ها:لاشه‌های کشف شده از شکارچیان استان‌های شمالی و نمونه‌های تلف شده از سواحل تشریح شد. برای تشخیص قطعات میکروپلاستیک از استریو میکروسکوپ مدل SZM-LED2 با زوم‌های شیئی 7/0، 8/0، 1، 5/1، 2، 3، 4، 5/4 و زوم چشمی X10 توسط نرم‌افزار OptikaViewنسخه 7 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که در دو استان گیلان و مازندران مجموعا 316 قطعه میکروپلاستیک اعم از فیبر، فرگمنت و فیلم در 46 خوتکا معمولی (Anas crecca)یافت شد که: قطعات فیبر و سپس فرگمنت بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. دامنه اندازه قطعات از فیلم با 071/0 میلی‌متر تا فیبر با 543/13 میلی‌متر متغیر بود. همچنین بیشترین تنوع اشکال، مربوط به قطعات فیبری بلند خطی بودند. نتیجه‌گیری:ارتباط تراکم فیبر بامناطق مسکونی می‌تواند شاخصی از فشار اکوسیستم شهری تلقی شود. پایش و نظارت پیوسته بر محیط‌های آبی به کمک میکروپلاستیک‌ها در مناطقی که کلنی‌های پرندگان یافت می‌شود باید مورد توجه قرار گیرد.
