دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ، M_emtyazjoo@iau-tnb.ac.ir ; Moz_emtyazjoo@yahoo.com
چکیده: (2271 مشاهده)
پیشینه و اهداف:موجودات دریایی پتانسیل بالایی در تولید ترکیبات زیست فعال دارند. خرچنگ Portunus segnisیکی از گونه‌های تجاری با پراکنش وسیع درخلیج‌فارس و دریای عمان می‌باشد که صورت صید جانبی در تورهای صیادی صید می‌شود. در پژوهش حاضر هدف مطالعه اثر مهارکنندگی عصاره‌های بافت خرچنگ شناگر بر زخم معده در موش به‌عنوان مدل حیوانی می‌باشد. روش‌ها:صید خرچنگ از خلیج‌فارس– بوشهر انجام شد. عصاره‌های هگزانی، اتیل استاتی، بوتانولی و آبی بافت عضله خرچنگ Portunus segnis تهیه گردید. عصاره‌های تهیه شده بر زخم معده القایی با اتانول در موش گاواژ شد، تعداد و درصد زخم‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، سرم خون موش سنجش شد. ترکیبات عصاره ای که بیشترین اثر را داشت با کروماتوگرافی گازی- طیف‌سنجی جرمی بررسی شد. یافته‌ها:بر طبق نتایج به‌دست آمده مصرف کلیه عصاره‌ها در دوزهای مختلف 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌طور معناداری تعداد و درصد زخم را کاهش داد. عصاره‌های بوتانولی با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم شاخص ضد زخم 62 % را نشان داد. اثر عصاره‌ها تابع مقدار دوز بود و در دوزهای خیلی کمتر از اومپرازول، اثری مشابه در درمان زخم معده داشتند. سطح آنزیم سوپراکسید دسموتاز نیز با بهبود زخم‌ها افزایش داشت. در عصاره بوتانولی 17 ترکیب نظیر palmitoleic acid، 9-octadecenoic acid، n-hexadecanoic acid، (z)-9-octadecenamide، eicosane و hexacosane شناسایی شد. نتیجه‌گیری:عصاره بوتانولی خرچنگ شناگر دارای اثرات پیشگیری از زخم معده با دوز 100 میلی‌گرم بر گرم بود. بررسی نتایج حاصل از این مطالعه مشاهده شد که مصرف کلیه عصاره‌ها در دوزهای مختلف 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌طور معناداری تعداد و درصد زخم معده را کاهش داد. لذا پیشنهاد می‌گردد برای جلوگیری از این بیماری از عصاره‌های خرچنگ استفاده شود.
