پیشینه و اهداف: رسوبات به عنوان مهم‌ترین ذخیره و جذب فلزات و سایر آلاینده‌ها در اکوسیستم‌های آبی محسوب می‌شوند و می‌توانند کیفیت سیستم‌های آبی را منعکس کنند. هدف از این مطالعه برآورد شدت آلودگی رسوبی به کادمیوم، سرب، روی و مس بر اساس شاخص‌های پتانسیل خطر اکولوژیکی (RI) و انباشت زمین (Igeo) در رسوبات سطحی رودخانه‌های سواحل جنوب شرقی دریای خزر بود.

روش‌ها‌: به منظور اندازه‌گیری و تعیین شاخص‌های آلودگی عناصر فلزی، نمونه‌برداری از رسوبات سطحی مصب و فاصله 1000 متری از مصب برخی از رودخانه‌های سواحل جنوب شرقی دریای خزر از جمله گرگان‌رود، قره‌سو، نکارود، تجن، تالار و بابل‌رود اجرا شد. نمونه‌ها در آزمایشگاه بر اساس روش استخراج متوالی تهیه و سپس توسط دستگاه جذب اتمی آنالیز و نتایج بر حسب میکروگرم بر گرم ماده خشک تعیین شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقادیر شاخص Igeo عناصر فلزی در رسوبات رودخانه‌های سواحل جنوبی دریای خزر از 3.41- تا 1.08 و مقادیر شاخص RI از 62.66 تا 101.93 متغیر است.

نتیجه‌گیری: اگرچه آلودگی این مناطق به عناصر فلزی در مرز خطرناک نیست، اما ادامه روند آلودگی قطعا در دراز مدت خطرات زیست محیطی زیادی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین به‌کارگیری دستورالعمل‌های مدیریتی مناسب از جمله دفع صحیح پساب‌های شهری، روستایی و صنعتی و استفاده از سموم مناسب می‌تواند در بهبود وضعیت کنونی منطقه مؤثر باشد و تحقیقات دوره‌ای به ‌ویژه برای ورود سایر آلاینده‌ها به منطقه ضروری است.